W dniach od 7-8 kwietnia Landsmannschaft Ostpreussen (LO) zaprosiła przewodniczących i delegatów mniejszości niemieckiej z terenu południowych Prus Wschodnich na doroczną konferencję roboczą w Hotelu Anek. Głównym tematem w tym roku były prawa mniejszości.
Uczestnicy konferencji roboczej stowarzyszeń niemieckich
Stało się już właściwie tradycją, iż po dorocznym zebraniu delegatów Związku Stowarzyszeń Niemieckich Warmii i Mazur (ZSNWiM) odbywa się konferencja robocza wszystkich stowarzyszeń mniejszości niemieckiej z terenu południowych Prus Wschodnich. W tym roku gościli na niej również, w zastępstwie ełckiego biskupa ksiądz proboszcz Jerzy Fidura z Giżycka oraz konsul Giuseppe Lo Coco z Konsulatu Generalnego Republiki Federalnej Niemiec w Gdańsku. Jako referentów udało się zaprosić Bernarda Gaidę, przewodniczącego Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce oraz Rafała Bartka, przewodniczącego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim. Gospodarzem spotkania w imieniu LO był, tak jak w 2017 roku, Dieter Chilla, przewodniczący Kreisgemeinschaft Ortelsburg oraz członek zarządu LO.
Przewodniczący LO Stephan Grigat także nie odmówił sobie osobistego udziału w konferencji. Oprócz przywitania gości miał również przyjemność odznaczenia wieloletniej wiceprzewodniczącej bartoszyckiego Stowarzyszenia Mniejszości Niemieckiej, Jadwigi Piluk, za jej wkład w działalność na rzecz mniejszości niemieckiej Srebrną Odznaką Honorową Landsmannschaft Ostpreußen.
Finansowe wsparcie mniejszości niemieckiej w Polsce przez rząd niemiecki było tematem wystąpienia konsula Lo Coco. Ta kwestia nie jest prosta dla przedstawicieli niemieckich stowarzyszeń, gdyż w zależności od statutu polegają różnym instytucjom. Poza tym środki finansowe w 2018 roku spłyną dość późno ze względu na długi czas tworzenia rządu w Republice Federalnej Niemiec. Głównym tematem dyskusji były kursy językowe w stowarzyszeniach niemieckich. Dają one z jednej strony możliwość zapoznania większości społeczeństwa ze swoją kulturą, z drugiej stowarzyszenia rzadko pozyskują w ten sposób nowych członków.
Gaida zwrócił uwagę na projekt Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej w Opolu, który od nie dawna organizuje spotkania dla rodzin polsko-niemieckich, które wychowują dzieci dwujęzycznie. Tematem jego wystąpienia była Minority Safepack Initiative (MSPI), która zakończyła się 3 kwietnia. Ze względu na to, iż sytuacja 50 milionów osób w Europie przynależących do mniejszości religijnych, narodowych lub językowych była bardzo różna, Federalna Unia Europejskich Grup Narodowościowych (FUEN) rozpoczęła w 2013 MSPI, aby uregulować kwestię praw mniejszości na poziomie europejskim. Po odrzuceniu tej inicjatywy obywatelskiej przez Komisję Europejską i pozwie w sądzie europejskim w Luxemburgu, przeprowadzono zbieranie podpisów na tę inicjatywę od 3 kwietnia 2017 do 3 kwietnia 2018. Cel, jakim było zebranie miliona podpisów z 28 państw i przekroczeniu liczby minimalnej w przynajmniej siedmiu państwach został osiągnięty.
Kroplą goryczy był fakt, iż w Polsce nie zebrano minimalnej liczy podpisów, która wynosiła 38 250. Mniejszości niemieckiej udało się dodać około 21 000 do 25 000 zebranych podpisów. Komisja Europejska musi się teraz zająć tym tematem. Jaka będzie jej decyzja, jeszcze nie wiadomo. „Nawet jeśli inicjatywa zostanie odrzucona, to wszystkie mniejszości w Europie po raz pierwszy przemówiły jednym głosem” tak opisuje sukces MSPI i sygnał na przyszłość Bernard Gaida.
O wkładzie, jaki będzie wymagała ta przyszłość od mniejszości niemieckiej mówił Rafał Bartek. Po gruntownej analizie obecnej sytuacji omówił szanse i propozycje aktywności. „Pomimo, iż ludzie zmieniają się z ‘twórców’ w ‘odbiorców’, to struktury mniejszości niemieckiej są stabilne” tłumaczył Bartek, „także pod kątem gospodarczym znajomość języka niemieckiego przez mieszkańców regiony jest zaletą”, dlatego też przekazywanie języka powinno być pielęgnowane, ale należy również realizować nowe pomysły, takie jak „Miro deutsche Fußballschule” (niemieckie szkółki piłkarskie) na Śląsku.
Ważną rolę w tym temacie odgrywają media mniejszości niemieckiej, choć także tutaj potrzebne są nowe sposoby komunikacji, takie jak media społecznościowe. Kontynuacją tego zagadnienia było przedstawienie podczas tegorocznej konferencji roboczej w Mrągowie wyników ankiety przeprowadzonej w zeszłym roku na temat niemieckiej audycji radiowej dla mniejszości niemieckiej na Warmii i Mazurach „Allensteiner Welle”.
Wieczorem w sobotę został pokazany fragment z filmowej kolekcji DVD „Ostpreußen – Panorama einer Provinz“ Hermanna Pölking, który obejmował okres od 1914 do 1932 w Prusach Wschodnich. Ta rozrywka oraz wiosenna pogoda, jak i dobrze zaprezentowane i intersujące tematy pozostawiły dobre wrażenie wśród przedstawicieli stowarzyszeń niemieckich i nadzieję na równie dobrą konferencję w przyszłym roku.
Uwe Hahnkamp
(tłumaczenie: Edyta Gładkowska)