Prusy Wschodnie- północna prowincja Cesarstwa Niemieckiego o powierzchni 39 000 km2 liczyła w 1939 w roku 2,6 milionów mieszkańców. W samej stolicy Królewcu mieszkało 372 000 mieszkańców (14,3%). Prusy Wschodnie nie były gęsto zaludnione, na kilometr przypadało 66,6 mieszkańców. Dzisiaj liczba mieszkańców w byłych Prusach Wschodnich jest podobna, natomiast w północnej części obszary wiejskie przekształciły się w miasta.
Krajobraz pełen moren i jezior został ukształtowany przez lodowiec. 4% powierzchni regionu to wody. Wybrzeże długości 220 km ciągnie się wzdłuż Zalewów Wiślanego i Kurońskiego, rozdzielonych Sambią ze swoim bursztynowym wybrzeżem. Mierzeje oddzielają zalewy od morza tworząc w ten sposób przepiękny przykład wybrzeża prostopadłego.
Źródło: http://de.wikipedia.org/wiki/Kurische_Nehrung
Podczas, gdy na południu (Prusy Górne, Mazury)przeważają piaski, w środkowej części krainy znajdują się głównie ziemie orne. W dolinach rzek leżą pastwiska i łąki. Granicą Prus Wschodnich od zachodu była rzeka Wisła, natomiast od północy rzeka Niemen, które wpadają do Bałtyku.
Prusy Wschodnie nie posiadają znacznych bogactw naturalnych, poza gliną i bursztynem, które do tej pory mają duże znaczenie gospodarcze.
W czasach prahistorycznych kraina ta zamieszkiwana była przez Prusów bałtyjskich, zgodnie z przynależnością plemienną. Nazwy pruskich krain, pochodzące od nazw zamieszkujących je plemion:
Ziemia Chełmińska (Kulmerland)
Pomezania (Pomesanien)
Pogezania (Pogesanien)
Galindia (Galindien)
Sasinia (Sassen)
Warmia (Warmien/Ermland)
Barcja (Barten)
Sambia (Sambia/Samland)
Natangia ( Natangen)
Nadrowia (Nadrauen)
Skalowia (Schalauen)
Sudawia (Sudowia, Jaćwież) (Sudauen)
Źródło: http://de.wikipedia.org
W średniowieczu Prusowie przeciwstawili się polskiej chrystianizacji. W 1225 roku książę Konrad Mazowiecki wzywa rycerzy Zakonu Niemieckiego do pomocy przeciwko Prusom. Cesarz i papież przyznają zdobyte w latach 1226-1234 tereny zakonowi. W tym czasie zakon tworzy zamki, miasta i wsie, a także sprowadza niemieckich osadników. Po blisko 300 latach trwania, osłabione wojnami i kryzysami, państwo krzyżackie upada. W 1410 roku armia zakonu zostaje zwyciężona przez zjednoczone wojska polsko-litewskie pod Grunwaldem.
Bitwa pod Grunwaldem, Jan Matejko Źródło: http://de.wikipedia.org |
|
Bitwa pod Grunwaldem. Diebold Schilling, miniatura (XV wiek) Źródło: http://de.wikipedia.org |
W 1466 po II pokoju toruńskim zakon traci późniejsze Prusy Zachodnie oraz Warmię. Ostatni mistrz zakonu Albrecht von Brandenburg-Ansbach sekularyzuje w 1525 państwo krzyżackie, przechodzi na luteranizm i staje się wieczystym lennikiem Królestwa Polskiego, a państwo zakonne lennem Polski. Książę Rzeszy Friedrich III koronuje siebie 18 stycznia 1701 w Królewcu na króla Fryderyka I w Prusach. W ten oto sposób rodzi się Królestwo Brandenbursko-Pruskie. W pierwszej połowie XVIII wieku dżuma zdziesiątkowała Prusy Wschodnie, które zostały na nowo zasiedlone przez uchodźców religijnych z Salzburga, Francji i Szwajcarii.
Po porażce w 1806/07 w starciach z Napoleonem Prusy Wschodnie były ostatnim bastionem pruskim. Dopiero wojny wyzwoleńcze w latach 1813-1815 przywróciły im dawną suwerenność.
Po I wojnie światowej okręg Kłajpedy (Memelland) został przyłączony administracyjnie do niepodległej Litwy (od roku 1923-1939), Działdowo i okolice, bez referendum ludności, na mocy Traktatu Wersalskiego zostały oddzielone od Rzeszy „polskim korytarzem”. W czasie II Wojny Światowej Prusy Wschodnie zostały zdewastowane.
Upadek Prus Wschodnich nastąpił w latach 1944/45 wraz z wejściem armii sowieckiej.
Dzisiaj teren Prus Wschodnich podzielony jest pomiędzy trzy państwa: okręg Kłajpedy należy do Litwy, Królewiec należy do Obwodu Kaliningradzkiego, a południowa część Prus Wschodnich odpowiada dzisiejszemu województwu warmińsko-mazurskiemu. W tych trzech częściach Prus Wschodnich żyje dzisiaj około 50 000 Niemców.
W Republice Federalnej Niemiec żyją mieszkańcy Prus Wschodnich i ich potomkowie. Należą do nich również znani obywatele:
prof. Sielmann (zoolog),
Felix Magath i Udo Lattek (piłkarze)
Siegfried Lenz (zm. 2014)
Arno Surmiński (publicysta),
Armin Müller-Stahl (aktor)
a nawet sławny muzyk Dieter Bohlen
ma korzenie w Prusach Wschodnich.
Rozwój turystyki na tych terenach nastąpił po upadku bloku wschodniego. Mazury i Mierzeja Kurońska są ulubionymi celami podróży.
O Mierzei Kurońskiej pisał Wilhelm von Humboldt w 1809: „ Mierzeja Kurońska jest tak osobliwa, że trzeba ją zobaczyć tak samo jak Hiszpanię czy Włochy, jeżeli w duszy ma nie zabraknąć przepięknych obrazów.” Słowa dyrektora edukacji i szkolnictwa w pruskim Ministerstwie Spraw Wewnętrznych nie straciły na aktualności. Miejsce, które było kiedyś kolonią malarzy na mierzei, nadal przyciąga wielu artystów.